Afbeelding: Wine with Margaret bij Trinity Vineyards in Vayots Dzor - Achtergrond Tour photographer: Bogossi Production - Rechts: Wine with Margaret
In het vorige artikel Bloed, Wijn en Bergen: De onthulling van een oude Armeense Beschaving, hebben we de Areni-1 Grot bezocht, zijn we door de Noravank Vallei gereden én hebben we een eeuwenoude beschaving ontdekt. De rondleiding in deze eeuwenoude grot kwam aan z’n einde én we zouden op weg gaan naar onze volgende bezienswaardigheid, het Noravank klooster, echter was daar helaas geen tijd meer voor, omdat we al te veel gespendeerd hadden bij Zorah én de ‘breakdown’ van de bus droeg ook niet bij aan een voorspoedige planning van de dag. Gelukkig stond ons vervangende vervoer al op ons te wachten om ons naar onze volgende stop te brengen. Hin Areni Wines waar we van onze welverdiende lunch konden gaan genieten. Wederom een heerlijk luxe uitgeruste bus, lekker zachte stoelen, goed voor een prima rit naar de Hin Areni Winery. Maar eerst vertel ik even wat meer over deze indrukwekkende vallei waar we doorheen rijden.
Afbeelding: Credits Unknown – Norahvank Vallei
De indrukwekkende Noravank Vallei
We moeten nog een klein half uurtje rijden naar onze volgende stop bij het wijnhuis Hin Areni. In die tussentijd kan ik makkelijk in het kort wat vertellen over de indrukwekkende Noravank Vallei. De weg van de Noravank volgt de Gnishik rivierkloof dat zo’n 8 km lang is met prachtige natuur én spectaculaire rotsformaties, welke ontstaan zijn uit de overvloedige vulkanische activiteit die deze regio gekend heeft. Volgens de 13de eeuwse historicus Stephanos Orbelyan, in het jaar 735 was de nederzetting “Moz” volledig vernield door aardbevingen met tremors die 40 dagen aanhielden. Het hartverscheurende gehuil en geroep “Vai! Vai!”, van overlevende tijdens deze gebeurtenis, is gelinked aan de naam Vayots Dzor of te wel “de kloof van het wenen”.
------
Afbeelding: Wine with Margaret
Hin Areni Wines
Inmiddels zijn we aangekomen bij onze volgende stop, de locatie waar we even lekker kunnen lunchen. Eerst nog even kort een tour gegeven door de zeer enthousiaste Gor Sukiasyan. De wijngaarden van Hin Areni bevinden zich op zo’n 1250m boven zeeniveau, in en rond de Areni sub-regio in Vayots Dzor, namelijk in de plaatsen Tap, Getap en Ishkatap. Hin Areni heeft totaal 32 hectare aan wijngaarden, die alleen met de hand worden geoogst. De nadruk werd nog even gelegd of dat er echt geen machines aan te pas komen, behalve voor transport. Het terroir waar de druiven groeien is ook hier sedimentaire bodem en rijde vulkanische bodem, dit in combinatie met de hoogte geven het mooie karakter aan de wijnen.
Afbeelding: Links Tour photographer: Bogossi Production - Rechts: Wine with Margaret
Een bedrijf dat commercialiseren van wijnen goed onder de knie heeft en zij produceren dan ook maar liefst 1 miljoen flessen op jaar basis. Waarvan Areni (rood) én Voskehat (wit) hun paradepaardjes zijn. Waarvan alleen de rode wijnen op Armeens Artsakh eikenhouten vaten wordt gerijpt én hun witte wijnen (indien houtrijping) zij op Hongaars of Frans eiken hun rijping krijgen.
Afbeelding: Tour photographer: Bogossi Production - Rechts: Wine with Margaret
Na een snelle proeverij in het mooi uitgeruste proeflokaal zijn wij naar het aansluitende restaurant gegaan voor onze late lunch (15.30uur!). Een tafel uitgerust zoals je overal in Armenië tegenkomt. Een lamsbout met pasta die voor ons was bereid was het pronkstuk tijdens deze overheerlijke lunch. We hebben onze buik volgegeten én van een glas wijn genoten voordat we er met elkaar op uit trokken naar onze laatste halte van de dag. Dit eten was het meest fenomenale wat ik in tijden heb mogen delen met ook nog eens met een geweldig gezelschap aan tafel.
----
De sfeer zat er goed in, met nog wat life muziek dat werd gespeeld in het restaurant vanuit de keuken, dat heerlijke eten waar we maar niet uitgepraat over raakten én het feit dat na al zo’n indrukwekkende dag ons nog steeds een heel interessant bezoek te wachten stond namelijk bij Trinity Canyon Vineyards.
Tijdens de nog half uur durende rit, konden wij nog even uitbuiken om daarna weer volop de aandacht te kunnen geven aan ons volgende bezoek. We werden voorbereid dat het “beste karikaturen zijn” aan een tweetal van heren waar wij door zouden worden ontvangen. Een bijzonder gezelschap, en dat was alles wat erover gezegd werd. Meer werd er niet met ons gedeeld. Dat maakte ons natuurlijk supernieuwsgierig. Wie waren die mannen?
Afbeelding: kleine foto’s Wine with Margaret, route bordjes in de wijngaard, een eigen gemaakt schilderij om de hemel te vertegenwoordigen, billboard aan de overkant van de wijngaard om te vertellen dat het perfecte duo in de buurt zijn om hun verhaal te vertellen, image: Tour photographer: Bogossi Production
Trinity Canyon Vineyards
We werden warm onthaalt door de enthousiaste wijnmaker Artem Parseghyan en Hovakim Sagatelyan om vervolgens ondergedompeld te worden in de meest enthousiaste en intrigerende verhalen. Naast het warme onthaal kijk je je ogen uit naar alle ‘gekkigheden’ en mooie humor om je heen op de ‘road sign’ bordjes. Je kon het zelf zo gek niet verzinnen of ze hebben er wel een uitspraak voor.
Trinity Canyon Vineyards is in 2009 opgericht door drie vrienden waarvan het productieteam wordt geleid door Hovakim Sagatelyan. Een wijnhuis waar een sterke balans tussen oude tradities en nieuwe technologieën samen met de inheemse én internationale druivenrassen samengaan. In 2008 hebben zij hun eerste wijngaarden gepland en in 2013 hebben zij hun eerste wijnen gebottled, gewoon in de garage bij een bevriende wijnmaker. Eerste vintage bevatte 55.000 flessen. De winery zelf is in 2016 gebouwd, waar nu een capaciteit is voor het produceren van 100.000 flessen en werken ze met een team van 4 in de wijnkelder.
De Stairway to Heaven
Wijngaarden genesteld in het hart van Vayots Dzor’s sub-regio; Aghavnadzor, omgeven door de Armeense bergen. De wijngaarden hebben een unieke locatie vanwege hun hooggelegen ligging en hun vulkanische terroir, met een volledig continentaal klimaat. Teven zijn zij ook de eerste biologisch gecertificeerde wijnproducent, dat trots is op hun milieuvriendelijke aanpak, waarbij de wijngaarden in harmonie samengaan met de natuur.
Zo vertelde Artem dat hij tijdens één van zijn wandelingen in de bergvlaktes op zo’n 1.450 meter b.z.n. rondom z’n estate op een ware schat was gestuit. Niet geheel zonder risico ging hij van het pad af op zoek naar bevestiging of zijn vermoedde klopte met wat hij had gezien. Tot middeldiep stond hij in de bosjes her en der te graven met z’n handen of hij echt zag wat hij zag. Ondertussen met gevaar voor eigen leven, de slangen te ontwijken die dat overgroeide stuk land hun thuis hebben genoemd. Na wat trekken aan takken en overgroeiende gewassen vond hij eindelijk bevestiging.
Een eeuwenoude verlaten wijngaard van Old Bush Vines, en niet een paar nee zo’n ruim 1200 oude stokken van, naar verwachting, over 130 jaar oud. “Zijn persoonlijke project” noemt hij het ook wel, een wijngaard die voor hem de waarde geeft voor het koesteren van oude tradities en het terug nieuw leven in te blazen. “Kotzikazatz” is de naam die de wijngaard gekregen heeft. Kotzikazats staat voor “slang”.
Het terroir dat typeert bij Trinity Canyon Vineyards is dat de 11ha aan wijngaarden allemaal op 1450 meter hoogte groeien.
Afbeelding: Links: Wine with Margaret, Rechts:
Lage Interventie filosofie
Bij Trinity geloven ze heel sterk in de aanpak om de natuur z’n gang te laten gaan. Hun filosofie is geworteld in zo min mogelijk interventie, biologische wijnbouw en het gebruik van eeuwenoude wijnmaak methoden. De druivenstokken worden biologisch onderhouden zonder synthetische chemicaliën of het gebruik van pesticiden.
Artem nam ons mee naar de wijnkelder waar de deur onder gekrijt is met de wijnen die op dit moment in de wijnkelder aanwezig zijn, wat de status is van het fermentatieproces. Elk proces wordt nauwlettend in de gaten gehouden, en er wordt alleen ingegrepen wanneer dat echt nodig blijkt. Deze “hands-off” aanpak behoudt het unieke karakter van druif, wat resulteert in pure expressie van het lokale terroir.
Een kelder vol prachtigs en unieke dingen. Een kelder waar Artem allemaal ‘bijzondere projecten’ begeleid van bevriende wijnmakers die ook graag wijn willen maken, maar zelf geen eigen kelder hebben om van eigen druiven ook wijn te kunnen maken. Zo wil hij teruggeven aan de nieuwe generatie wijnmakers, het opstapje dat iedereen in het leven soms nodig heeft. Iets wat ik altijd zal koesteren in alles wat ik heb meegemaakt en heb gezien in mijn tijd in Armenië. Bijzonder.
Afbeelding: Wine with Margaret
Bij binnenkomst van de wijnkelder zie je als eerste een aantal ingegraven Karassen waar wijn in oudert zoals z’n orange wijn. Artem gebruikt zijn karassen op twee manieren:
1. De karas die niet ingegraven is; deze gebruikt hij alleen voor de fermentatie van de wijn, zodat hij deze ook kortstondig gecontroleerd kan terugkoelen wanneer hij dat wil en/of wanneer dat nodig mocht zijn. Dit gebeurt dan ook op een profosorische manier zoals je ziet op de foto hierboven.
2. De tweede manier is dat de karas wel is ingegraven, foto hierboven, deze wijze gebruikt hij om de wijnen de ouderen én daarna te stabiliseren. Alleen de witte wijnen worden geklaard met bentoniet, de andere wijnen worden dan ongefilterd weer uit de karas gepompt om zo de flessen te vullen. Misschien lijkt het allemaal niet zo handig, omdat er op een karas geen opening zit aan de onderkant door via zwaartekracht de wijn eruit te halen, maar dat is het stukje traditie dat graag behouden wordt.
Afbeelding: links: Photographer: Bogossi Production, rechts Wine with Margaret
Zo ook de prachtige engel die ons de weg begeleidde naar beneden, een laagje dieper in de kelder waar we de monniken al konden hoorden zingen. Monniken, wat hebben die ermee te maken? Jazeker! Deze monniken stonden de opgeslagen wijnvaten toe te zingen, dag en nacht. Omdat Artem erin geloofd dat het de wijn beter laat smaken, een soort zaliging van de wijn. Prachtig om mee te maken, een relatief kleine kelder, volgepropt met wijnvaten en de galmende muziek die via de radio en een altijd draaiende playlist wordt afgespeeld. Hier stonden we met z’n allen even stil, waarna hij z’n verhaal vervolgde over de prachtige projecten waaraan hij heeft mogen werken met andere wijnmakers of zelf de vrijheid heeft gekregen om te experimenteren met wijnen en te kijken wat voor prachtige dingen eruit kunnen worden gemaakt.
Afbeelding: Wine with Margaret
Gele Wijn!
Natuurlijk gingen we even proeven onder leiding van Artem. Een prachtige setting zo in de tuin die speciaal voor dit soort gelegenheden is ingericht. Je kunt het wijnhuis dan ook zelf bezoeken als je dat leuk vindt, ze houden tours en tastings. Trinity Canyon Vineyards heeft 14 verschillende wijnen, die allemaal z’n eigen karakteristieke verhaal vertellen. We hebben witte of orange wijnen geproefd, gemaakt van Voskehat, Khangoun & Khatun Kharji. De rode wijnen die we proefde waren gemaakt van de befaamde Areni en een blend met Cabernet Sauvignon en/of Syrah.
Wist je dat de term “orange wijn” in Armenië helemaal niet op gaat? De Armeniërs noemen het gele wijn omdat het voor hen de kleur heeft van de abrikozen. De term orange komt vooral uit Georgië.
Voskehat Ancestors 2022 Orange
Artem laat ons zijn gele wijn proeven, die 6 maanden op de schilletjes heeft gelegen, met twee pompovers gehad heeft elke dag om de kleur zo sterk mogelijk te maken. Voskehat heeft van zichzelf namelijk nogal een dun schilletje, dus kost wat weer moeite om de extractie te krijgen. Prachtige wijn, met tonen van manderijn, sinaasappelschil, gedroogde abrikozen (zie?! Heb je ze), oranjebloesem. Het heeft een juicy crispy (medium+) aciditeit én een medium body, goede textuur, maar niet too much dat je mond er droog van wordt, lekkere laagjes, en een mooi lange afdronk. De druiven gebruikt voor deze wijn komen van 100+ jaar oude stokken. Dat verklaart ook echt een hoop.
Dan deel ik nog graag de Hazarvaz 2022 Areni Noir met jullie.
10 maanden hout lagering met 40 dagen skincontact. Een wijn gemaakt van 100 jaar oude bush vines uit de Kotzikazatz wijngaard waar ik eerder over vertelde. Wat een dijk van een wijn. Floraal, viooltjes, zwarte bessen, bosbessen, rode kruiden en specerijen, peperig. Heeft toch een zacht en rond mondgevoel, medium+ body met een zeer hoge extractie aan textuur in de wijn én smaak. De tannines zijn mooi geïntegreerd en prachtige balans in de wijn tussen fruit en z’n frisse zuren. Hij begint soepel maar sluit af met een kick!
“Drinking Areni Noir will prolong your life with 2h. 15m. and 34s, with every sip! Not by the bottle, but by the sip!” Aldus Hovakim.
Daarmee zijn we aan het einde gekomen van dit bezoek en duiken we allemaal massaal de winkel in om nog wat bijzondere flessen of twee mee te nemen voor thuis. We stappen met z’n allen in de bus om onze weg te vervolgen naar onze laatste halte voor vandaag AVA-restaurant in Yerevan City.
Afbeelding: Wine with Margaret
AVA Restaurant – Yerevan Stad
Het was al zeer donker buiten, toen we in de bus zaten en nog zo’n 1,5-2 uur terug moesten rijden naar Yerevan City. We zaten stiekem nog vol van de lunch waar we met z’n allen al geweldig onze buiken hadden volgegeten, dus hadden we gevraagd of we konden afzeggen en niet gewoon lekker naar het hotel konden gaan. Dit bleek niet meer mogelijk, we waren al laat in onze planning, het eten was al deels voorbereid en ze zouden speciaal op ons wachten tot we zouden komen…
Ondertussen dommelde iedereen in van een lange intensieve dag. Je kon meteen weer merken dat de bewoonde wereld en drukke stad van Yerevan weer voor ons lag, verkeer drukker, meer geluid. De bus aangekomen in Yerevan stopte recht voor het restaurant, waar we een weldaad aan prachtig eten voor ons op tafel stond, en echt zoo lekker allemaal. Je wilt ook gewoon blijven eten.
Je zou denken dat het eten dat niet wordt gegeten allemaal wordt weggegooid wat in West-Europa heel gewoon is. Maar niets blijkt minder waar in Armenië. Hier worden alle restanten in bakjes gedaan én wordt uitgedeeld aan personeel of andere mensen die het nodig hebben om van te leven. Het allermooiste is hier, deze onbaatzuchtigheid in de cultuur is hier zo extreem groot, daar kunnen vele van ons nog zoveel van leren.
Tijdens deze avond hebben we de wijnen van TUS gedronken tijdens het eten. De TUS wijnen komen van het wijnhuis Northern Terroir die uit de regio Tavush komt in het noorden van Armenië, daar gaan we morgen heen. Tus maakt wijn van de witte druif lalvari, een druif die van het uitsterven bedreigd is gered en nieuw leven in is geblazen. Ik moet zeggen, het is één van m’n favoriete druivenrassen, lekker fris en levendig, lichte stijl wijn met een crispy aciditeit en heeft alle tonen van citrusfruit in zich zitten. Zo’n prachtexemplaar deze wijn, daar word je stil van, vanuit het koelere klimaat in Tavush.
We sluiten de avond af door naar ons hotel te wandelen én lekker ons bed in te duiken, uitrusten voor onze tocht naar Tavush, het Narnia van Armenië, dat beloof ik je. Een wonder dat je wilt beleven, het grootste meer van Europa “Lake Sevan”.
-------VAKANTIE PLANNEN NAAR ARMENIE? -------
Mocht je nu zelf interesse krijgen om naar Armenië op vakantie te gaan, dan hieronder het lijstje aan websites waar je naartoe kunt om een wijnproeverij én tour te boeken.